Cin Ali

İlk kitabın kapağı. (1992 yılındaki basımından)

Cin Ali

Rasim Kaygusuz adlı bir sınıf öğretmeni tarafından yaratılan Cin Ali, öykü kitapları ilk defa 1969 yılında yayımlandı. O günden sonra ünlenen seri, 1970'li ve 80'li yıllarda ilköğretime yeni başlayan minikler için önemli bir yardımcı kaynak ve onların hayallerini süsleyen bir kahraman oldu.

Yayımlanışı:
Rasim Öğretmen birinci sınıfların hocası olmayı çok severdi. Onların okumayı öğrenmesini görmek, Rasim Öğretmene mutluluk verirdi. Bundan dolayıdır ki tam 17 yıl boyunca birinci sınıfların hocası olmuşken; bir gün eşine: "Ben bir kitap yazacağım. Çocukların okumayı kolayca öğreneceği bir kitap yok." diyerek Cin Ali'nin serüvenlerini yazmaya başlar.

Doğal olarak 1968 senesinde ilk kitap ve en kolay cümle ortaya çıkar: "Ali ata bak!"

Cin Ali Serüvenleri adlı kitapta, okumayı öğrenmek cümlelerdeki fişleri heceleyerek değil de tümdengelimci bir esasla yapılır. Cin Ali, serinin ilk kitaplarında henüz okula gitmeyen, muzip, afacan, haşarı bir çocuk tiplemesini verir. Sürekli sorup, inceler.

Çizimler:
Cin Ali'nin resimleri oldukça basittir. Beş parça ana çizgiden oluşan gövde ve kasketli yuvarlak bir kafa. İşte o dönem çocuklarının kahramanlarından biri... Bu kolay çizimlenişin en büyük nedeni elbette çocuklar da kolay çizebilsin diye çöp adam biçiminde olmasıydı.

Çocuklar kolay çizebilsin diye çöp adam şeklinde tasarlandı. Cin Ali kitaplarının çizimlerini Selçuk Seğmen yaptı. "Çöp Adam, çocukların görsel sağlığına aykırıdır" iddiası üzerine 1990'larda görünümü değiştirildi ve papyonlu, kulağı çiçekli, siyah saçlı, belirgin yüzlü, fiyonklu ayakkabıları olan bir çocuk olarak resmedilmeye başladı. Bu yeni imajı Mustafa Delioğlu çizdi (Aslı Öktener, Cin Ali İmaj Yeniledi, Milliyet Gazetesi, 05.11.2001).

Cin Ali'nin ilk çizimleri. (Cin Ali Okulda)

90'lı yıllardan sonraki Cin Ali... (Cin Ali Okulda)

İlk olarak Selçuk Seğmen'in resmettiği basit ve renksiz çizgilerden oluşan 1970'li ve 80'li yıllardaki resimlerinin yerini 90'lı yıllarda beyaz sayfa üzerine kasketi boyalı, ayakkabısı olan, papyonu ve kulağının üstünde çiçeği olan, gelişen, çağa ayak uyduran "Cin Ali"miz oldu.

Muhtevası:
Cin Ali, serinin ilk kitaplarında henüz okula gitmeyen, muzip, afacan, haşarı bir çocuk tiplemesini verir. Sürekli sorup, inceler.

"İlk serüveninde bir at görmesi ve babasının satın almasıyla başlar. Sonra at ile mahallesinde arkadaşlarıyla turlar." Görüldüğü üzeri bu kadar kolay bir hikayeden yola çıkılmıştır. Ama o dönem çocukları için, özellikle televizyonun yaygın olmadığı dönemlerde durumu olmayanların veya şehirden uzak bir yerde okuyanların hayallerini bezeyen bir tip olur Cin Ali...

Giderek her hikaye bir öncekinden daha zor muhteva ve üsluptan teşekkül eder. Anlatılan konular ise hep farklıdır. Cin Ali Serüvenleri toplam 10 mini hikaye kitabından oluşur:

1-)Cin Ali'nin Atı
2-)Cin Ali'nin Topu
3-)Cin Ali'nin Topacı
İ4-)Cin Ali'nin Kara Gözlü Kuzusu
5-)Cin Ali'nin Oyuncakları
6-)Cin Ali Okula Başlıyor
7-)Cin Ali Okulda
8-)Cin Ali Çocuk Bahçesinde
9-)Cin Ali ile Berber Fil
10-)Cin Ali Kır Gezisinde

Cin Ali kitapları 20 yıl boyunca İpek Matbaacılık tarafından basıldı. İpek Matbaacılık, Rasim Kaygusuz'un dostu Maraşlı Hacı Ali İpek tarafından işletilmekteydi. Cin Ali adının, matbaa sahibi Ali İpek'in "Cin Ali" lakabından esinlenerek kitabın kahramanına verildiği anlatılmaktadır. Yaratıcısı Rasim Kaygusuz, 1989'da ölürken, eskiden çöp adamdan ibaret olan Cin Ali, çizer Mustafa Delioğlu tarafından renklendirildi. Ve Cin Ali'nin telif hakkı, 1992'de Artım Yayınevi Dağıtım'a geçti(Aslı Öktener, Cin Ali İmaj Yeniledi, Milliyet Gazetesi, 05.11.2001).

Cin Ali kitabı her eşya gibi nostaljik bir nesne olma yolunda beklerken Milli Eğitim Bakanlığının hazırladığı 2005 yılındaki bir genelgeyle Cin Ali dizisi ömrünü doldurduğu gerekçesiyle müfredattan çıkarıldı.


Cin Ali Serüvenleri'nden sizin için derlediğimiz Cin Ali'nin Atı. Serinin ilk kitabı e-dergi formatında: Cin Ali'nin Atı